این مقاله تایید نهایی نشده است و صرفاً برای بررسی بصورت عمومی منتشر شده است. (غیر قابل استناد)
قصه بابا، سرود، سرودی دربارة دفاع مقدس، سرودۀ احمد توکلی.
احمد توکلی در ۲۰ آبان ۱۳۳۱ در آباده متولد شد. وی تحصیلات خود را در دانشسرای راهنمایی یزد تا مقطع فوق دیپلم گذراند. توکلی، موسیقی (نواختن نی) را از شش سالگی نزد یکی از بستگان خود بهنام مسعود توکلی، از هنرجویان استاد حسن کساییفرا گرفت. در نه سالگی به اصفهان رفت و از تعلیمات استاد کسایی بهره برد. در دوران دبیرستان با شرکت در کلاس‌های موسیقی، سازهای ساکسیفون، قره‌نی، ترومپت و فلوت شرکت کرد و و در این زمینه مقام اول استانی را به‌دست آورد. سپس در مسابقات کشوری در رامسر، با استاد انوشیروان روحانی آشنا شد و نواختن پیانو را آغاز کرد. وی از ۱۳۵۵ ش گروه سرود دانش‌آموزی آباده را با کشف دانش‌آموزان با استعداد تشکیل داد. در جریان جنگ تحمیلی نیز به سرودن شعر روی آورد و افزون‌بر قصه بابا (1366 ش)، سرودهای متعددی از جمله: مبعث (1366 ش)، یل شیردل (1366 ش)، آلاله (1366 ش)، دلیران تنگستان/ خلیج فارس (1366 ش)، رضا رضا(1366 ش) و نوحه‌های عاشورایی (1367 ش) را خلق کرده است (مقتدائی).
نام سرود «قصۀ بابا» بر اساس داستان واقعی (همو)، خواب دانش‌آموزی که عضو گروه سرود یکی از مدارس آباده بود و پدرش، ایرج تفکری، که شهید شده بود، گرفته شد (توکلی، بش). توکلی، گفت که یک روز بچه‌ها سرودی را می‌خواندند که تفکری دیدم و از او پرسیدم: « تا حالا شده خواب پدرت را ببینی؟ گفت: بله آقا، اتفاقاً چند وقت پیش خواب پدرم را دیدم که داره میاد. من هم پریدم تو بغلش» (نک: باقری و رحیمی، ص ۲۳۴) و همین امر سبب شد تا شعر از زبان فرزند شهید سرایش شود (توکلی، بش).
مادر برام قصه بگو دل تنگِ تنگه، دل تنگِ تنگه
قصه بابا رو بگو دل تنگِ تنگه، دل تنگِ تنگه
مادر مادر مادر مادر، مادر مادر مادر مادر
مادر برام حرف بزن از ایمُونش بگو
مادر برام حرف بزن از پیمُونش بگو
مادر تو دونی‌ُو خدا، از خوبی‌هاش بگو
از مهربونیُ‌و از مهر و وفاش بگو
از جون‌فِشونی‌و از رزم بابام بگو
مادر مادر مادر مادر، مادر مادر مادر مادر
دیشب خواب بابا رو دیدُم دوباره نوری بهشتی دیدُم بر چهره داره
وقتی به نزدیک بابا رسیـــــــدم دیدم ملائک به دورش بی‌شمـاره
نگاش کِردُم، دِلُم لرزید صداش کِردُم، به روم خندید
بغل وا کِرد، منو بوسید
لباش خندون، چِشاش گریون
منو بوئید، منو بوسید
بابا منو بوسید، بابا منو بوئید
با دیدن اشکُم، خون در رگش جوشید
بابا نوازش کِرد، بابا سفارش کِرد
در جنگ با دشمن ننگه که سازش کِرد
مادر مادر مادر مادر، مادر مادر مادر مادر
بابا برام یه لاله چید منو تو آغوشش کشیــد
درد دلامو که شنیـد حرف حسینُ پیش کشید
خونم مگه رنگین‌ترِ خون حسینِ جونم مگه شیرین ترِ جون حسینِ
یه جون اگه دادُم به راه دین و ایمون صد جون هزارونِش به قربون حسینِ
بگو به مادر، هرگز نخور غم حسین و بابا، هستند باهم
مادر نخور غم، نگیر ماتـــم حسین و بابا، هستنـد باهم
این سرود نخستین بار در مهر ۱۳۶۴ در راستای رسالت امور فرهنگی هنری معاونت پرورشی اداره‌کل آموزشوپرورش استان فارس برای مسابقات و جشنواره‌های هنری با موضوع آزاد در سطح استان بود که به‌منظور ایجاد وحدت رویه دستورالعملی تهیه شد؛ بدین‌ترتیب، در این دستورالعمل یکی از موضوعات مهمی که پی‌گرفته شد جشنوارۀ سرود و آهنگ‌های انقلابی بود. گزارشات و اخبار این مسابقات مورد نیز مورد توجه نوید اَدهم، مدیرکل فرهنگی هنری معاونت پرورشی وزارت آموزشوپرورش قرار گرفت. براین اساس وی در مهر ۱۳۶۵ مسابقۀ فرهنگی هنری را در مقاطع مختلف تحصیلی در سرتاسر کشور با محورهای هشت‌گانه شامل: قرآن و نهج‌البلاغه، خوشنویسی، طراحی و نقاشی، هنرهای دستی، جشنوارۀ سرود و آهنگ‌های انقلابی، جشنوارۀ هنرهای نمایشی، کتابخوانی، شعر و قصه آغاز کرد. در این راستا گروه‌های سرود دانش‌آموزی مختلفی در استان فارس و از جمله در شهرستان آباده تشکیل شد (مقتدائی).
گروه سرود آباده زیر نظر احمد توکلی تا پیش از این و از ۱۳۵۵ ش در خانه فرهنگو‌هنر آباده تشکیل شده بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در ۱۳۶۰ ش با اجرای سرودهای «یا علی مدد» و «خواهرم حجابت سنگر است» نیز به فعالیت خود ادامه داد. وی برای شرکت در جشنواره، با تست صدا از دانش‌آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان اقدام به تشکیل گروه جدیدی کرد (توکلی، بش). تک‌خوان گروه سرود نیز محمد حسین توکل، دانش‌آموز کلاس اول راهنمایی شد. پس از انتخاب گروه و تک‌خوان، تمرین سرود در کانون فرهنگی هنری آباده انجام شد. اعضای گروه کوشیدند خود را برای شرکت در جشنوارۀ استانی آماده نمایند («سرود... »، 10 آبان ۱۳۹۶، بش). در این ضمن، احمد توکلی شخصاً ساخت ملودی بر عهده گرفت (همو، بش؛ در خصوص چگونگی سرایش شعر نک: سطور پیشین) و برای اینکاراز اُرگ معمولی و نی استفاده کرد. اُرگ توسط کاوۀ تهرانیان و نی توسط مرتضی نظرپور نواخته شد. یعنی در همان حالی که سرود خوانده می‌شد، سازها هم نواخته و ضبط می‌گردید (مقتدائی).
پس از آن، سرود با اجرا در سال تحصیلی ۱۳۶۵-1366 ش نیز علاوه‌بر کسب مقام اول استانی به جشنوارۀ سرود و آهنگ‌های انقلابی مرحلۀ کشوری راه یافت و در تابستان ۱۳۶۶ ش تا پیش از برگزازی مسابقات کشوری، در اردوگاه میرزا کوچک‌خان رامسر ، از شهرهای شمالی ایران اجرا شد و سپس در تابستان ۱۳۶۷ ش، در جشنوارۀ کشوری نیشابور اجرا شد مقام نخست کشور را کسب کرد («سرود »، 10 آبان ۱۳۹۶، بش).
از ویژگی خاص سرود، لحن خوانش آن به صورت فارسی آباده‌ای بود که به صورت محزون و با احساسی در جذب مخاطبین از کودک تا بزرگسال تأثیر فراوانی داشت («سرود ... »، 7 مهر ۱۳۹۳، بش).
تأثیر آن به قدری فراگیر شده بود که از بلندگوهای مساجد گرفته تا مراکز فرهنگی و در برخی نقاط مرکزی شهرها ازجمله در مراکز اعزام نیرو پخش می‌شد (همان‌جا). در ۷ آذر ۱۳۶۶ نیز در جریان اعزام سپاهیان حضرت محمد (ص) از شیراز به جبهه، که آن مقطع آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر عالی ایران در آنجا بودند سرودهای آلاله و دلیران تنگستان در استادیوم حافظیه شیراز اجرا شد (باقری و رحیمی، ص ۲۱۱). این اجرا مورد تفقد آیت‌الله خامنه‌ای قرار گرفت و با درخواست ایشان گروه سرود در استانداری فارس حضور پیدا کردند و در حضور ایشان افزون‌بر سرودهای ، آلاله، یل شیردل، دلیران تنگستان، مبعث، قصۀ بابا اجرا شد (توکلی، بش). در اسفند همان سال قرار بود در حسینیه جماران، کانون تصمیم‌گیری‌های سیاسی در زمان زندگی امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران اجرا شود به‌سبب ناراحتی قلبی امام اجرا نشد . باید یادآور شد که در همان سال برای نخستین بار سرود«قصۀ بابا» از استودیوی صدا و سیمای مرکز فارس و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد (همو، بش).
باوجود استقبال خوب مردم ایران از اجرای این سرود، اجرای آن به مناطق عملیاتی کشیده شد و یکی از این مناطق، در منطقۀ کوت‌عبدالله در جنوب اهواز و سپس پایگاه چهارم شکاری شهید وحدت دزفول بود (همو، بش).
از نکات قابل توجه حضور یکی از افراد گروه سرود بهنام مهرداد کریمی به‌عنوان رزمنده در جنگ است که سرانجام در چهارم اسفند ۱۳۶۶ در عملیات والفجر ۱۰ به شهادت نائل آمد (باقری و رحیمی، ص ۳۷۲).
این سرود در ۱۳۸۰ ش در کتاب «آباده شناسی و دیوان کامل سرودهای بچه‌های آباده» که به کوشش احمد دانایی( قم: سعید نوین، ۱۳۸۰ ش) منتشر شد. همچنین کتاب مادر برام قصه بگو (تاریخ شفاهی گروه سرود آباده)، توسط بهنام باقری و محمد‌مهدی رحیمی در ۱۴۰۰ ش به همت انتشارات راه یار در قطع وزیری به چاپ رسید.
مآخذ: توکلی، احمد، «سرود قصۀ آباده» (بارگذاری: بی‌تا)، پایگاه تحلیلی خبری آباده،< shiraze.ir www.> (دسترسی: ۲۱ فررودین۱۳۹۲)؛ «سرود قصۀ بابا» (بارگذاری: ۱۰ آبان ۱۳۹۶)، انتشارات راه نوا، (دسترسی: ۲۵ مهر ۱۴۰۰)؛ همان (بارگذاری: ۷ مهر ۱۳۹۳)، رجا نیوز، <www.rajanews.ir> (دسترسی: ۲۵ مهر ۱۴۰۰) ؛ «گروه سرود بچه‌های آباده کجا هستند» (بارگذاری: ۲ مهر ۱۳۹۳)، خبرگزاری مهر،< www.mehrnews.ir> (دسترسی: ۲۵ مهر ۱۴۰۰)؛ مقتدائی، علیاصغر (کارشناس مسئول فرهنگی هنری اداره‌کل آموزش و پرورش استان فارس در ۱۳۶۱-1368 ش)، اطلاعات شخصی مؤلف.
/ علیاصغر مقتدائی/